8 dấu hiệu dưới đây đủ để nhận ra một người thái nhân cách?

Chứng thái nhân cách không được công nhận là một rối loạn tâm thần theo đúng nghĩa của nó. Ấn bản thứ năm của Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần (DSM-5) đề cập đến nó như một dạng phụ của Rối loạn Nhân cách Chống Xã hội (Antisocial Personality Disorder – ASPD), nhưng cái mà chúng ta gọi là “chứng thái nhân cách” theo cách nói thông thường đề cập đến một trong những tính cách của bộ ba nhân cách đen tối (The Dark Triad Personality).

Bộ ba đen tối là ba nhóm tính cách gồm chứng ái kỷ (Narcissism), chứng thái nhân cách (Psychopathy) và chủ nghĩa Machiavellianism, tất cả đều có xu hướng hướng tới hành vi ác độc hoặc xấu xa, có thể được phát hiện trong dân số bình thường (hoặc cận lâm sàng). Chủ nghĩa bạo dâm (Sadism) sau đó đã được đưa vào như một đặc điểm thứ tư trong “bộ tứ đen tối” (Dark Tetrad).

Trong văn hóa đại chúng, những kẻ thái nhân cách thường được miêu tả là những kẻ giết người hàng loạt. Nhưng trên thực tế, rất ít kẻ thái nhân cách là tội phạm, chứ chưa nói đến những kẻ giết người hàng loạt. Họ có thể là những CEO thành công, giám đốc công ty, quản trị viên đại học hàng đầu, những kẻ bắt nạt bằng vũ lực, những bà mẹ nhóm tiger parents đầy tham vọng, những nữ sinh trung học cực kỳ nổi tiếng, những nhân tình đầy cuồng nhiệt hiếu chiến hoặc những người hàng xóm cay độc.

Bạn có phải là một trong số họ không? Dưới đây là 8 dấu hiệu của bệnh thái nhân cách trong dân số bình thường, hoặc cận lâm sàng. Nếu hầu hết chúng đều đúng với bạn, bạn có thể mắc chứng thái nhân cách.

1. Bạn lý trí hơn những người khác

Miễn là mọi thứ đang diễn ra và bạn không cảm thấy buồn chán, bạn sẽ không có xu hướng bị sa lầy bởi những cảm xúc tiêu cực, như sợ hãi, buồn bã, hối hận hay tuyệt vọng. Điều này giúp bạn giải quyết tốt các vấn đề phức tạp và cho phép bạn làm việc nhanh chóng khi cần thiết. Nó cũng cho phép bạn giữ bình tĩnh và thu thập thông tin trong trường hợp khẩn cấp hoặc nếu deadline treo trên đầu bạn. Những người đang ở trong tình huống nguy hiểm đến tính mạng có cơ hội sống sót cao hơn nếu bạn ở đó vì bạn có thể hành động nhanh chóng và có chiến lược mà không bị phân tâm bởi nỗi đau và sự đau khổ của họ.

2. Bạn gần như là một người khác trong những hoàn cảnh khác nhau

Bạn cư xử như một con tắc kè hoa. Bạn có thể điều chỉnh hành vi của mình để phù hợp với bất kỳ tình huống nào mà bạn có thể gặp phải. Bạn rất giỏi trong việc sử dụng những lời tâng bốc và khen ngợi để lấy lòng tin của người khác. Bạn là một diễn viên lão luyện và có thể bắt chước cảm xúc và đóng bất cứ vai trò nào mà hoàn cảnh yêu cầu. Bạn có thể hài hước, quyến rũ và thú vị hoặc đóng vai trò của một người đồng tính và khiến người khác tin rằng bạn quan tâm sâu sắc đến họ nếu bạn muốn đạt được điều đó.

3. Bạn rất dễ chán người khác và những việc họ làm

Bạn cần được bơm adrenaline(1) để tránh cảm giác buồn chán. Bạn có thể nhận được sự điều chỉnh adrenaline của mình bằng cách phụ trách một nhóm lớn người hoặc sống một cuộc đời với nguy hiểm luôn rình rập. Hoặc bạn có thể cần đến thuốc kích thích(2) để đạt được adrenaline để thỏa mãn niềm khát khao. Khi mọi thứ trở nên quá nhàm chán, bạn có xu hướng chơi các trò chơi trí óc với mọi người để thỏa mãn nhu cầu kích thích thường xuyên của mình.

4. Bạn thường hành động một cách bốc đồng.

Bạn có xu hướng hành động theo ý thích, thể hiện hành vi rủi ro không cần thiết và ít hoặc không cân nhắc đến hậu quả. Nó có thể vô hại như thức đêm xem phim đến 4 giờ sáng, mặc dù bạn biết mình sẽ phải dậy để thực hiện một nhiệm vụ quan trọng lúc 7 giờ sáng.

5. Bạn thường nói dối, và bạn thậm chí không chắc tại sao

Ngay cả khi nói sự thật không phải là một vấn đề, bạn thường trả lời câu hỏi của người khác bằng lời nói dối. Đôi khi, bạn nói dối để thu hút sự chú ý hoặc để thể hiện bản thân trong ánh sáng tốt nhất có thể. Nhưng bạn thường nói những lời nói dối không làm cho bạn có vẻ tốt hơn hoặc thú vị hơn. Điều duy nhất thúc đẩy bạn là chính hành động nói dối. Mặc dù cho những sự lựa chọn khác, bạn vẫn chọn nói dối, và bạn giỏi điều đó. Đối với bạn, nói dối gần như là một loại hình nghệ thuật.

6. Bạn hiếm khi nhận trách nhiệm về hành động của mình, bởi vì ai đó hay điều gì khác luôn là điều đáng trách

Bạn hiếm khi nhận trách nhiệm về hành động của mình, bởi vì khi mọi việc diễn ra không như ý muốn, bạn có xu hướng cảm thấy rằng đó không phải là lỗi của mình. Thay vào đó, những người hoặc hoàn cảnh khác phải chịu trách nhiệm cho những rủi ro của bạn. Nếu bạn không giữ lời hứa với một người bạn, đó là do sếp của bạn đòi hỏi quá nhiều ở bạn. Nếu bạn thường xuyên đi làm muộn, đó là do bạn cùng phòng của bạn ở trong phòng tắm chung hàng giờ liền. Trong một số trường hợp hiếm hoi mà bạn nhận lỗi, đó là vì bạn cảm thấy bị dồn vào chân tường, nhưng ngay cả khi thừa nhận rằng mình có lỗi, bạn không hề cảm thấy hối hận hay tội lỗi.

7. Bạn thích lối sống ký sinh

Bạn luôn mong muốn nhận được nhiều hơn những gì bạn cho đi. Bạn có thể kiếm được nhiều tiền hơn tất cả các thành viên trong gia đình cộng lại, nhưng lại phải ngồi trên ghế dài của chị gái bạn hoặc sống nhờ tiền của cha mẹ bạn. Khi mọi người đãi bạn một bữa ăn, một thức uống, một bộ phim hay một món quà nào đó cho bạn, bạn chỉ đáp lại nếu bạn nghĩ rằng điều đó có lợi cho bạn về lâu dài.

8. Bạn thường cảm thấy hài lòng về bản thân

Nhìn chung, bạn cảm thấy hài lòng về bản thân và không gặp phải bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào của bệnh tâm thần hoặc các vấn đề tâm lý. Ý tưởng về việc bạn đi gặp bác sĩ tâm lý hoặc nhà trị liệu dường như vô lý đối với bạn. Ngay cả ý tưởng về việc bạn bị rối loạn nhân cách cũng có vẻ lố bịch với bạn. Nếu bạn phải tìm đến sự tư vấn chuyên nghiệp của bác sĩ tâm lý, đó là bởi vì bạn đã từng là nạn nhân của sự thiếu hiểu biết hoặc thất bại của người khác.

Chú thích:

Adernaline: hay còn gọi là “epinephrin” hay “adrenalin”. Đây là một hoocmon có tác dụng trên thần kinh giao cảm, được sản xuất bởi cơ thể khi bạn sợ hãi, tức giận hay thích thú, cái làm cho nhịp tim của bạn đập nhanh hơn và cơ thể chuẩn bị cho những phản ứng chống lại nguy hiểm. (Theo Wikipedia)

Thuốc kích thích: ở đây tác giả muốn đề cập đến Nootropics. Được coi như thuốc hay chất bổ sung có tác dụng cải thiện chức năng nhận thức, đặc biệt là chức năng điều hành, trí nhớ, khả năng sáng tạo ở những người khỏe mạnh. (Theo Wikipedia)

Tuy nhiên, một số trường hợp như trên không phạm tội. Theo cuộc khảo sát của nhà tâm lý học, tiến sĩ Samenow, có những kẻ phạm tội giả vờ bị bệnh tâm thần để được giảm án, thậm chí lách luật. Như những năm trước ở Việt Nam cũng từng có rất nhiều trường hợp giả bệnh nhân tâm thần để đi giết người, đánh người.

Dịch giả: Ngọc Vũ

Biên tập: Xanh Lam

Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ, Tâm Lý Học

Ảnh: Split (2016)